ویلچر یکی از مهم‌ترین ابزارهای کمک حرکتی برای افراد معلول  یا دارای محدودیت حرکتی است. در سال‌های اخیر تکنولوژی ساخت ویلچرها پیشرفت زیادی داشته و یکی از جذاب‌ترین و مدرن‌ترین آن‌ها ویلچرهای کربنی هستند. این ویلچرها با استفاده از فیبر کربن ساخته می‌شوند؛ همان ماده‌ای که در صنایع هوافضا، دوچرخه‌های حرفه‌ای و خودروهای مسابقه‌ای کاربرد دارد.

فیبر کربن رشته‌هایی بسیار نازک از اتم‌های کربن است که در کنار هم بافته یا لایه‌گذاری می‌شوند و بعد با رزین (معمولاً اپوکسی) ترکیب می‌گردند. این ماده استحکام کششی بین ۳۰۰۰ تا ۶۰۰۰ پاسکال است در حالی که استحکام کششی فولاد حدود ۵۰۰ مگا پاسکال است. در نتیجه این ماده پنج برابر مقاوم تر و سبک تر از فولاد است.

ویلچر کربنی از چه جنسی ساخته شده است؟

جنس اصلی این ویلچرها فیبر کربن است. فیبر کربن از رشته‌های بسیار نازک کربن ساخته می‌شود که در کنار هم یک بافت بسیار مقاوم، سبک و مستحکم ایجاد می‌کنند.

ویژگی‌های فیبر کربن:

• استحکام بسیار بالا (چند برابر فولاد)
• وزن بسیار سبک (حدود یک‌سوم آلومینیوم)
• مقاوم در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی
• زیبایی ظاهری خاص (طرح تار و پود سیاه و براق)

به همین دلیل به ویلچرهایی که بدنه‌ی اصلی‌شان از فیبر کربن ساخته می‌شود، “ویلچر کربنی” می‌گویند. به مراتب سبک تر از ویلچرهای آهنی و مقاوم تر از ویلچرهای آلومینیومی هستند.

تاریخچه ساخت ویلچر کربنی

اولین بار ایده‌ی استفاده از فیبر کربن در تجهیزات پزشکی و توانبخشی در اروپا شکل گرفت. شرکت‌های آلمانی و ایتالیایی جزو اولین تولیدکنندگان این نوع ویلچر بودند. آن‌ها برای ورزشکاران پارالمپیکی که نیاز به ویلچرهایی فوق‌سبک و بسیار مقاوم داشتند، تکنولوژی بدنه کربنی را از صنایع هوافضا وام گرفته و اقدام به تولید ویلچر کربنی کردند. امروزه ورزشکاران پارالمپیک و افرادی که استفاده زیاد و روزمره از ویلچر دارند از این نوع ویلچر استفاده میکنند.

روند ساخت ویلچر کربنی

1. طراحی دیجیتال (CAD) → ابتدا ویلچر با نرم‌افزارهای مهندسی طراحی می‌شود تا فرم سبک و مقاوم به دست آید.
2. ساخت الگو و قالب → برای شکل‌دهی به فیبر کربن، قالب‌های مخصوص ساخته می‌شوند.
3. لایه‌گذاری فیبر کربن → لایه‌های فیبر با رزین اپوکسی آغشته شده و روی قالب قرار می‌گیرند.
4. پخت در اتوکلاو → فیبرهای آغشته به رزین در دمای بالا و تحت فشار زیاد پخته می‌شوند. این مرحله باعث می‌شود ماده‌ای یکپارچه، سبک و فوق‌العاده مقاوم شکل بگیرد.
5. پرداخت و مونتاژ → در پایان، قطعات پولیش می‌شوند و اجزای دیگر مثل چرخ‌ها، نشیمنگاه و دسته‌ها نصب می‌گردد.

ویلچرهای کربنی برای چه کسانی مناسب هستند؟

• ورزشکاران پارالمپیکی → به دلیل وزن کم و شتاب بالا.
• افراد با جابجایی زیاد روزانه → چون ویلچر سبک باعث خستگی کمتر می‌شود.
• افرادی که سفر زیاد می‌روند → این نوع ویلچرها، مانند ویلچرهای تاشو قابل حمل است.
• کسانی که دنبال ویلچر لوکس و مدرن هستند → ظاهر خاص و کیفیت بالای آن، حس خاص بودن به کاربر می‌دهد.

توانمندی اصلی ویلچر کربنی:

• تحمل وزن بالا با وجود سبک بودن
• مانور عالی
• دوام طولانی

مقایسه ویلچر کربنی با ویلچرهای آلومینیومی و آهنی

ویژگی‌ها	ویلچر کربنی	ویلچر آلومینیومی	ویلچر آهنی
وزن	بسیار سبک (۴ تا ۸ کیلو)	سبک (۸ تا ۱۲ کیلو)	سنگین (۱۵ کیلو به بالا)
استحکام	بسیار بالا (چند برابر فولاد)	بالا	متوسط
مقاومت در برابر زنگ‌زدگی	۱۰۰٪ مقاوم	مقاوم	ضعیف (زنگ می‌زند)
قیمت	بسیار گران (لاکچری)	متوسط	ارزان
ظاهر	مدرن و لوکس	ساده	معمولی
مناسب برای	ورزشکاران، افراد پرتحرک، سفر	کاربران عادی روزمره	استفاده خانگی و کوتاه‌مدت

سایت sunrisemedical در رابطه با ویلچر کربنی Q50 R گفته است:

Carbon fiber: lightweight, but incredibly strong. In fact, some of the lightest things on Earth are made of it, including the Q50 R Carbon – one of the world’s lightest carbon folding power wheelchairs. Completely alluring. Completely arresting. And weighing just 32 lbs., its shock value is more than skin deep. The carbon frame can naturally flex over uneven surfaces, providing unique shock-absorbing characteristics to deliver one of the smoothest, most efficient rides around.

ترجمه:

فیبر کربن: سبک اما بسیار مقاوم است، در واقع، برخی از سبک‌ترین اشیای موجود در دنیا از این جنس ساخته می‌شوند. از جمله ویلچرکربنی Q50 R که یکی از سبک‌ترین ویلچرهای تاشوی کربنی در جهان بوده و کاملا چشم‌نواز و کاملا خیره‌کننده می‌باشد. و با وزنی فقط حدود۱۴.۵ کیلوگرم، شگفتی آن فقط در ظاهر نیست. قاب کربنی این ویلچر به طور طبیعی روی سطوح ناهموار خم می‌شود و ویژگی‌های خاصی در جذب ضربه دارد، تا یکی از روان‌ترین و کارآمدترین سواری را برای شما فراهم آورد.

قیمت ویلچرهای کربنی

قیمت این ویلچرها به دلیل فرآیند ساخت پیچیده و متریال گران، بالاتر از سایر مدل‌هاست.

• ویلچر کربنی: از حدود چند هزار دلار به بالا
• ویلچر آلومینیومی: مقرون‌به‌صرفه‌تر
• ویلچر آهنی: اقتصادی‌ترین گزینه

جمع‌بندی

این نوع ویلچرهای ساخته شده از کربن، نسل جدیدی از ویلچرها هستند که با استفاده از فناوری فیبر کربن ساخته می‌شوند. آن‌ها بسیار سبک، محکم، ضدزنگ و زیبا هستند و بیشتر برای افرادی طراحی شده‌اند که به کیفیت و عملکرد بالا اهمیت می‌دهند. هرچند قیمت بالاتری نسبت به ویلچرهای آلومینیومی و آهنی دارند، اما مزایایشان آن‌ها را به انتخابی ویژه برای ورزشکاران، افراد فعال و کسانی که به دنبال بهترین‌ها هستند، تبدیل می‌کند.

به زبان ساده: اگر دنبال ویلچری فوق‌سبک، بادوام و خاص هستید، ویلچر کربنی بهترین گزینه است